વિદ્યાર્થીઓ એન્જિનિયરિંગ કોર્સથી કેમ મોઢું ફેરવી રહ્યા છે, આ વર્ષે મોટી સંખ્યામાં સીટો ખાલી રહી શકે

ગુજરાતમાં એન્જિનિયરિંગ ફિલ્ડમાં હવે વિદ્યાર્થીઓની સંખ્યા સતત ઘટી રહી છે. વિદ્યાર્થીઓ પોતાની કારકિર્દીને આગળ વધારવા માટે આ સ્ટ્રીમને પસંદ કરી રહ્યા નથી. એક દશકાની અંદર ઘણા વિદ્યાર્થીઓએ આ ફિલ્ડમાં કારકિર્દી ન ઘડવાનો નિર્ણય લીધો હોય એમ લાગે છે. આની પાછળના ઘણા કારણો છે તથા હજુ પણ એન્જિનિયરિંગની ફિલ્ડથી જ ઉચ્ચ પગાર ધોરણે નોકરી પણ મેળવી શકાય છે. નિષ્ણાતોએ આ અંગે મોટી વાત કહી છે. ચલો એના પર નજર કરીએ...

અમદાવાદ: ગુજરાતના વિદ્યાર્થીઓ હવે કારકિર્દીની પસંદગી તરીકે એન્જિનિયરિંગના કોર્સમાં ઓછો રસ ધરાવે છે. તાજેતરના એડમિશનના આંકડા પર નજર કરીએ તો વર્ષ 2015માં એન્જિનિયરિંગનો ક્રેઝ ચરમસીમાએ હતો. પરંતુ સમય પસાર થતા તથા અનેક પરિબળો જવાબદાર હોવાથી હવે વિદ્યાર્થીઓ એન્જિનિયર બનવા માગતા ન હોય એવી સ્થિતિ સર્જાઈ છે. ઉલ્લેખનીય છે કે વર્ષ 2015માં એન્જિનિયરિંગ ડિગ્રી કોર્સમાં એડમિશન માટે 71 હજાર વિદ્યાર્થીઓએ અપ્લાય કર્યું હતું. હવે આ વર્ષે જોવા જઈએ તો આ સંખ્યા ઘટીને 18 હજાર સુધી પહોંચી ગઈ છે. જોકે હજુ પ્રવેશ માટે અરજી કરવા માટેની છેલ્લી તારીખ 22 મે છે. એટલે કે આની પહેલા નિષ્ણાતો અનુમાન લગાવાઈ રહ્યા છે કે આ ટર્મમાં માત્ર 25 હજાર વિદ્યાર્થીઓની સંખ્યા જ રહી શકે છે.

એક દાયકામાં 50 ટકાનો ઘટાડો
છેલ્લા એક દાયકામાં ગુજરાતમાં એન્જિનિયરિંગ અભ્યાસ ક્રમો માટે અરજી કરનારા વિદ્યાર્થીઓના ડેટા ચોંકાવનારા છે. કારણ કે જો 2015થી અત્યારસુધીના ડેટાના વિશ્લેષણો પર નજર કરીએ તો અહીં અરજદારોની સંખ્યામાં 56 ટકા સુધીનો ઘટાડો નોંધાયો છે. આ પ્રમાણે જો તારણ કાઢીએ તો રાજ્યમાં સરેરાશ અરજદારોની સંખ્યામાં 9 ટકાનો વાર્ષિક ઘટાડો જોવા મળ્યો છે. તેવામાં આ વર્ષે એન્જિનિયરિંગની સીટો ખાલી પડી રહી એવી ધારણા લગાવાઈ રહી છે.

એન્જિનિયરિંગની સ્ટ્રીમ માટે ચિંતાજનક સ્થિતિ
ટેકનિકલ શિક્ષણ વિભાગના વરિષ્ઠ અધિકારીએ કહ્યું કે જો આ વર્ષે અરજદારોની સંખ્યા 25 હજાર સુધી પહોંચી જાય તો એ પણ શ્રેષ્ઠ રહેશે. કારણ કે અત્યારે જે પ્રમાણે પડતી શરૂ થઈ છે એને જોતા આ સ્ટ્રીમમાં ઘણી સીટ્સ ખાલી રહી શકે છે. પરંતુ ઓવરઓલ આંકડાઓ પર નજર કરીએ તો એન્જિનિયરિંગ એજ્યુકેશન માટે આ આંકડા વધારે ચિંતાજનક અને નિરાશાજનક છે.

લોકો કેમ એન્જિનિયરિંગને પસંદ નથી કરી રહ્યા
અત્યારે એન્જિનિયરિંગમાં એડમિશન લેવાના આંકડામાં જે પ્રમાણે પડતી શરૂ થઈ છે એનું સંભવિત કારણ સામે આવ્યું છે. જો આંકડાઓ પર નજર કરીએ તો વિદ્યાર્થીઓનું A ગ્રુપમાંથી હવે B ગ્રુપમાં ધ્યાન શિફ્ટ થઈ રહ્યું છે. એક દશકા પહેલાની જ વાત લઈએ તો વર્ષ 2013માં એક દશકા પહેલા 12માં ધોરણમાં A જૂથ પાસ કરનારા વિદ્યાર્થીઓની સંખ્યા 70 હજાર હતી. જેના સામે B ગ્રુપ પાસ કરનારની સંખ્યા 35 હજાર રહી હતી. જ્યારે બીજી બાજુ 2023માં A જૂથમાં પાસ થનારા વિદ્યાર્થીઓની સંખ્યા 40 હજાર છે. જ્યારે B જૂથ પાસ કરનારાની સંખ્યા 69 હજાર છે. એટલે કે આંકડાઓમાં જંગી ફેરફાર જોવા મળ્યો છે.

નોકરીઓને લઈ કેમ થઈ રહી છે પડાપડી
ગુજરાત સેલ્ફ-ફાઇનાન્સ કોલેજ મેનેજમેન્ટ એસોસિએશનના પ્રમુખ જનક ખાંડવાલાએ જણાવ્યું હતું કે આ વર્ષે સ્થિતિ વધુ વણસી શકે છે. કોલેજ મેનેજમેન્ટને પણ આ સ્થિતિ અંગે સંકેતો મળી રહ્યા છે. વિદ્યાર્થીઓનો એન્જિનિયર બનવાનો ક્રેઝ ઓછો જોવા મળી રહ્યો છે. તેવામાં સારા પગાર વાળી નોકરીઓ મેળવનારા વિદ્યાર્થીઓ અને પાસ થનારા વિદ્યાર્થીઓની સંખ્યામાં અસંગતતા જોવા મળી રહી છે. પાસ થનારા દરેક એન્જિનિયરિંગના વિદ્યાર્થીને યોગ્ય નોકરી મળે એ સ્પષ્ટ નથી. ઘણા વિદ્યાર્થીઓ બેરોજગાર થઈ બેઠા છે. તેવામાં માગ અને પુરવઠા વચ્ચેની અસંગતતા જોવા મળે છે. આ કારણે જ વિદ્યાર્થીઓ હવે એન્જિનિયરિંગને કારકિર્દીના એક વિકલ્પ તરીકે ન જોઈ રહ્યા હોય એમ લાગી રહ્યું છે.

વિદ્યાર્થીઓ A ગ્રુપથી B તરફ વળ્યા
નિરમા યુનિવર્સિટીના ડાયરેક્ટર-જનરલ અનૂપ સિંહ મિશ્રાએ જણાવ્યું હતું કે એન્જિનિયરિંગના વિદ્યાર્થીઓને યોગ્ય પગાર ધોરણે નોકરી ન મળતી હોવાથી આમ થયું છે. નોકરી મેળનારા વિદ્યાર્થીઓની ટકાવારીને જોતા હવે વિદ્યાર્થીઓ એન્જિનિયરિંગને કારકિર્દીના વિકલ્પ તરીકે જોતા નથી. મોંઘી કોલેજોમાં ભણીને અથવા ઘણી મોટી રકમ ફી પેટે ભરી હોવા છતા સારા પગારની નોકરી ન મળતા વિદ્યાર્થીની સ્થિતિ જોવાજેવી થઈ છે. આના કારણે જ હવે વિદ્યાર્થીઓનું ધ્યાન A જૂથમાંથી B જૂથ તરફ આકર્ષાયું છે.

તેમણે વધુમાં જણાવ્યું કે એન્જિનિયરિંગ ફિલ્ડમાં ઘણી સારા પગારધોરણો વાળી નોકરી છે. એના માટે શિક્ષણમાં ગુણવત્તા તરફ ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવાની જરૂર છે. જે ટેલેન્ટેડ અને સ્કિલ્ડ એન્જિનિયર છે તે સારા પેકેજની નોકરી મેળવે જ છે. સારુ શિક્ષણ મેળવ્યું હશે એ જ સારા ઉચ્ચ પગારધોરણવાળી નોકરીની ખાતરી આપી છે.

IT અને કમ્પ્યુટર ફિલ્ડની ડિમાન્ડ વધુ
ગુજરાત ટેકનોલોજીકલ યુનિવર્સિટી (GTU)ના ભૂતપૂર્વ વાઇસ ચાન્સેલર નવીન શેઠે જણાવ્યું હતું કે ભારત અને ગુજરાત વિપરીત વૈશ્વિક વલણના સાક્ષી છે. વિશ્વભરમાં, વધુ વિદ્યાર્થીઓ એન્જિનિયરિંગ અભ્યાસક્રમો પસંદ કરી રહ્યા છે જ્યારે સ્થાનિક સ્તરે વિદ્યાર્થીઓ તબીબી અભ્યાસક્રમો તરફ આકર્ષાય છે. મોટાભાગના વિદ્યાર્થીઓ કોમ્પ્યુટર અને આઇટી ફિલ્ડમાં જ જવા માંગે છે.